قیاس طرد (خاص)قیاس طرد (خاص)، قیاس بنا شده بر اساس وصف طردی است. ۱ - تعریف واژهقیاس طرد (خاص)، قیاسی است که بر اساس وصف طردی بنا شده است، و طرد، علتی است که نسبت به وصف مناسب بودن آن و یا وصف شبهی (مستلزم مناسب) بودن آن علم وجود ندارد، اما وصفی است که همواره همراه حکم است (نقضی برای آن نیست). ۲ - توضیحاگر وصف مناسبی جامع میان اصل و فرع باشد لازمه اش آن است که اصل و فرع در نفس علت شریک باشند، و اگر وصف شبهی جامع باشد، اصل و فرع در چیزی که لازمه علت است با هم اشتراک دارند. اما در جایی که علت حکم نه وصف مناسب است و نه وصف شبهی، بلکه وصفی است که همیشه همراه حکم وجود دارد، به آن وصف طردی، و به قیاسی که جامع آن وصف طردی است قیاس طرد (خاص) می‌گویند، مثل انتشار بوی تند که همراه خمر مسکر وجود دارد. قیاس طرد نزد بیشتر اصولیون ارزش و اعتباری ندارد، حتی کسانی که قیاس شبه را حجت می‌دانند، از قیاس طرد روی گردان هستند. [۱]
المحصول فی علم اصول الفقه، فخر رازی، محمد بن عمر،ج۵، ص۲۲۱.
[۲]
المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت)، غزالی، محمد بن محمد، ج۲، ص۳۱۰.
[۳]
دانشنامه حقوقی، جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ج۲، ص۴۹۳.
[۴]
اصول الفقه الاسلامی، زحیلی، وهبه، ج۱، ص۶۶۲-۶۶۱.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۵۵، برگرفته از مقاله «قیاس طرد (خاص)». رده‌های این صفحه : قیاس
|